Cephe ve Esaret Hatıraları

Son bir asırda 12 yıl süren bir savaşlar zinciri yaşadığımız malumdur. 1911'de Trablusgarp savaşı ile başlayan bu savaşlar zinciri 1912'de Birinci Balkan, 1913'te İkinci Balkan, 1914-18'de Birinci Dünya savaşlarıyla devam etmiş ve ancak 1919-1922'de Kurtuluş (İstiklal) savaşıyla son bulmuştur. Her savaşta olduğu gibi bu savaşlarda da galibiyetler, zaferler kazanılmış, kahramanlıklar gösterilmiş, şehitlik mertebesine erişilmiş, tutsak düşülmüştür. 12 sene süren bu savaşlar zincirinden yazılı kaynaklara intikal etmiş bazı hatıraları bir araya getirmenin uygun olacağını düşündük. İlkin Türk subayları ve yerli halkın başarılı bir iş birliği gerçekleştirdiği Trablusgarp'a ait intibaları Trablusgarp Cephesi Hatıraları adıyla bir araya getirdik (Paraf y., İstanbul 2011, 179 s.). Bu kitapta ise Doğu Anadolu-Sarıkamış, İran-Irak, Filistin-Suriye-Sina ve Batı Trakya cephelerine ait hatıralara yer verdik. Batı Trakya'da mücadele eden ilk Türk komitacısı Fuat Balkan'ın hatıraları bilhassa önemli ve ders vericidir. Rusya, Sibirya, Türkistan, Çin, Hindistan, Mısır'da geçirilen tutsaklık hayatları da kitaba eklenmiştir (Çanakkale'deki Türk mucizesi için ayrı bir kitap hazırlanmıştır). Anılar o devrin yaşayışına ışık tuttuğu gibi coğrafi ve tarihî bakımdan da kıymet ifade etmektedir. Anılarda Türk askerinin vatanı uğruna nelere katlandığı, canını nasıl hiçe saydığı, ne göz yaşartıcı davranışlarda bulunduğu ibretle görülecektir. Bize bu vatanı miras bırakanlara ne kadar minnet duysak azdır. Nur içinde yatsınlar.