İslam dini. ilâhî vahy ile gelen dinlerin sonuncusudur. İslam demek insanlığın tamamiyle kurtuluşu demektir. Bu kurtuluş denizinin içinde de ancak "selim" akıl sahipleri yüzebilir. İslam dininin getirdiği ilâhî gerçekler, akla ve mantığa, hikmet ve burhana dayanır. Çünkü, akl-ı selim sahibi kimseyi sapık inançlardan korur, hakka ve gerçeğe yönlendirir. İşte bu sebepledir ki İslam bilginleri. İslam akideleri ve itikat meseleleri üzerine önemle durmuşlar, Kur'ân-ı Kerim'de ve Peygamberimize dayalı isnadı kesin olarak bilinen sahih hadislerden çıkardıkları İslam inançlarını beyan ve müdafaa gayesiyle çok önemli İslâmî bir ilim vücuda getirmişlerdir. Bunlardan birisi de tercümesini yaptığımız, es-Sevâdü'l Âzam isimli kitaptır. Bu kitab Mâturidi ekolüne göre yazılmış bir inanç kitabıdır. Dünyanın çeşitli kütüphanelerinde yazma nüshaları olduğu gibi Bulak 1353. Kazan 1878. İstanbul 1288 baskıları da vardır. Bu kitaba, Göreleli İbrahim Hilmi Hüseyin "Selâmül Ahkâm ale's Sevâdi'l Azâm" adıyla arapça bir şerh yazmıştır. Aynı el-Bulgârî'nin yaptığı Türkçe tercüme de bu kitap üzerinedir. (Bulak.1258)
Benim acizane görüşüme göre elimize ulaşan nüshalarda eksiklikler vardır, fakat nüsha karşılaştırmaları yaparak kâmil olarak kitabı tamamlayabildim. Kitap zamanın müslümanlarına inanç yönünden bilgiler sunmak amacıyla yazılmıştır. Lakin içinde akaidle ilgisi olmayan bazı fıkhı mevzular vardır: Kan ve irinin, bedenden çıkan şeylerin abdesti bozması, İmamın abdestsizliğinin cemaatin de abdestsizliği olması gibi. Bir de mestlerin üzerine mesh meselesi vardır ki. Ehl-i Sünnet ile Şia arasında ayırt edici bir konu olduğundan ehl-i sünnetin inançla ilgili kitaplarında yerini almıştır. Fakat bunun dışındaki fıkhı mevzuların bu kitapta işlenmesini garip karşılamaktayım. Bunun beraber biz yine de bu gibi mevzuların bu kitapta yer almasını. Müellifin o zamanın müslümanlarının ihtiyaçlarına hitap etmesiyle yorumlayabiliriz. Çalışmak bizden. Muvaffakiyet Allah Teala'dandır.
Ali Rıza Kaşeli İstanbul
İslam dini. ilâhî vahy ile gelen dinlerin sonuncusudur. İslam demek insanlığın tamamiyle kurtuluşu demektir. Bu kurtuluş denizinin içinde de ancak "selim" akıl sahipleri yüzebilir. İslam dininin getirdiği ilâhî gerçekler, akla ve mantığa, hikmet ve burhana dayanır. Çünkü, akl-ı selim sahibi kimseyi sapık inançlardan korur, hakka ve gerçeğe yönlendirir. İşte bu sebepledir ki İslam bilginleri. İslam akideleri ve itikat meseleleri üzerine önemle durmuşlar, Kur'ân-ı Kerim'de ve Peygamberimize dayalı isnadı kesin olarak bilinen sahih hadislerden çıkardıkları İslam inançlarını beyan ve müdafaa gayesiyle çok önemli İslâmî bir ilim vücuda getirmişlerdir. Bunlardan birisi de tercümesini yaptığımız, es-Sevâdü'l Âzam isimli kitaptır. Bu kitab Mâturidi ekolüne göre yazılmış bir inanç kitabıdır. Dünyanın çeşitli kütüphanelerinde yazma nüshaları olduğu gibi Bulak 1353. Kazan 1878. İstanbul 1288 baskıları da vardır. Bu kitaba, Göreleli İbrahim Hilmi Hüseyin "Selâmül Ahkâm ale's Sevâdi'l Azâm" adıyla arapça bir şerh yazmıştır. Aynı el-Bulgârî'nin yaptığı Türkçe tercüme de bu kitap üzerinedir. (Bulak.1258)
Benim acizane görüşüme göre elimize ulaşan nüshalarda eksiklikler vardır, fakat nüsha karşılaştırmaları yaparak kâmil olarak kitabı tamamlayabildim. Kitap zamanın müslümanlarına inanç yönünden bilgiler sunmak amacıyla yazılmıştır. Lakin içinde akaidle ilgisi olmayan bazı fıkhı mevzular vardır: Kan ve irinin, bedenden çıkan şeylerin abdesti bozması, İmamın abdestsizliğinin cemaatin de abdestsizliği olması gibi. Bir de mestlerin üzerine mesh meselesi vardır ki. Ehl-i Sünnet ile Şia arasında ayırt edici bir konu olduğundan ehl-i sünnetin inançla ilgili kitaplarında yerini almıştır. Fakat bunun dışındaki fıkhı mevzuların bu kitapta işlenmesini garip karşılamaktayım. Bunun beraber biz yine de bu gibi mevzuların bu kitapta yer almasını. Müellifin o zamanın müslümanlarının ihtiyaçlarına hitap etmesiyle yorumlayabiliriz. Çalışmak bizden. Muvaffakiyet Allah Teala'dandır.
Ali Rıza Kaşeli İstanbul
