Hadislerin doğuş ve gelişim sürecini ele aldığımız birinci bölümde, rivayetlerin ve değerlendirmelerin ışığı altında hadis malzemesinin ve bunların naklinin tarihi serüvenini takip etmeye çalıştık. İkinci bölümde ise, tarihi serüvenin bir sonucu olan ve günümüzde de ‘hadislerin çoğaltılması' ya da ‘çok hadis rivayeti' şeklinde endişe ve suçlamalara yol açan gelişmeleri, tarihi şartlarla birlikte metnin doğasını da dikkate almak suretiyle değerlendirmeyi amaçladık. Üçüncü bölümde, tarihi verilerin ışığı altında naslara yaklaşım sürecini ve yeni nass ihdas etme faaliyetlerinin tarihsel gelişimini takip etmeye çalıştık. Dördüncü bölümde ise, hadis tarihindeki gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan hadis tespit ve tenkit sistemini ve tarihsel uygulamasını irdelemeyi hedefledik. Hadis tarihiyle ilgili genel bir değerlendirme içeren sonuçla da araştırmamızı tamamlamaya çalıştık. Bu çalışmamız alanında ilk olmadığı gibi, son da olmayacaktır. Ancak tarihimizin bir an bile olsa yeniden gözden geçirilmesine vesile olursa kendimizi bahtiyar addedeceğiz.
Hadislerin doğuş ve gelişim sürecini ele aldığımız birinci bölümde, rivayetlerin ve değerlendirmelerin ışığı altında hadis malzemesinin ve bunların naklinin tarihi serüvenini takip etmeye çalıştık. İkinci bölümde ise, tarihi serüvenin bir sonucu olan ve günümüzde de ‘hadislerin çoğaltılması' ya da ‘çok hadis rivayeti' şeklinde endişe ve suçlamalara yol açan gelişmeleri, tarihi şartlarla birlikte metnin doğasını da dikkate almak suretiyle değerlendirmeyi amaçladık. Üçüncü bölümde, tarihi verilerin ışığı altında naslara yaklaşım sürecini ve yeni nass ihdas etme faaliyetlerinin tarihsel gelişimini takip etmeye çalıştık. Dördüncü bölümde ise, hadis tarihindeki gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan hadis tespit ve tenkit sistemini ve tarihsel uygulamasını irdelemeyi hedefledik. Hadis tarihiyle ilgili genel bir değerlendirme içeren sonuçla da araştırmamızı tamamlamaya çalıştık. Bu çalışmamız alanında ilk olmadığı gibi, son da olmayacaktır. Ancak tarihimizin bir an bile olsa yeniden gözden geçirilmesine vesile olursa kendimizi bahtiyar addedeceğiz.
