Kaostan Önce Son Çıkış

İktisadi ve sosyal alanda adaletin sağlanamaması toplumsal dengeyi bozdu. Anlamsızlık boşluğuna düşen insanlar hayata tutunacak bir dal bulamadılar. Okullarda ancak güçlü olanın ayakta kalabileceğini öğrenen insanlar için artık gerekenin yapılmasından başka bir şey kalmamıştı: Hayat mücadelesi! Hayat mücadele olunca düşenin üzerine basıp geçmek doğal bir kural oluyordu. Denilebilir ki, "her şey üzerime geliyor, ne yapayım?" Eğer her şey üzerinize geliyorsa bu, sizin ters yönde gittiğinizi gösterir. Hatayı dışarıda ve başkalarında değil, kendimizde (nefsimizde) aramak gerekir. Dünya mademki bir imtihan meydanıdır, o halde hayatımız boyunca çeşitli zorluklar, sıkıntılar, hastalıklarla karşılaşmamız doğaldır. Bütün bunlar bizim dünyaya bağlanmamızı engelleyen ve uzak durmamızı sağlayan ikazlardır. Dünyanın bizi ezip geçmesini istemiyorsak biraz kenara çekilmeli ve önümüzden geçip gitmesini beklemeliyiz. Daha uzağa sıçrayabilmek (ahirette emin bir noktaya) için bazen (dünya hayatında) birkaç adım geri çekilmek gerekebilir. Dünya hayatının kıymetini bilmek ile "dünyaya sahip olma isteğini" birbirine karıştırmamak gerekir. Otomobilin kıymetini bilmek başka şeydir, onun önüne atlayıp tutmaya çalışmak başka şeydir.