Kur'an'a göre en temelde, ilişki, isteme-istememe (yapma, yapmama, tutum, tavır ve fiil) olarak ed Din'i de kur'an -hatta Tanrı'yı da bağlayan- ahlakına priori kategorik buyruğu olan "İyiliğin karşılığı iyiliktir." (55/60) diyalojik ilkesidir. Bu ilke, menfaate dayanan basit bir ticari ‘alış-veriş' değil, "İyilik, doğası gereği iyiliği celp eder." anlamındadır. "Eğer sana yapılan (iyiliğe ve kötülüğe) daha iyi olan bir iyilikle mukabelede bulunursan, seninle arasında düşmanlık bulunan kişi, sıcak bir dost oluverir." (41/34) tavsiyesi, iyiliğin insan tabiatındaki özelliğini ortaya koyar. Bu ahlaki-estetik ilke, Tanrı'nın bambaşka, apayrı, öpöteki (gayb, aşkın, yüce, sonsuz) olan varlığını aynının (idrakin) kavramlarıyla ‘kılı kırk yaran' birtakım mantıki delillerle temellendiren filozofların, ontoteologların fiziğe (taneciğe/parçaçığa) ve matematiğe (sayıya) yaslanarak, varlığı parçalayarak giriştikleri çabalarının ötesinde koku, hava, ışık vs. daha umumi ve bütüncül niteliklerde olduğu gibi yüzlerce âyât ile hem Tanrı'nın varlığını hem de insanı haklılaştıran ilkedir.
Kur'an'a göre en temelde, ilişki, isteme-istememe (yapma, yapmama, tutum, tavır ve fiil) olarak ed Din'i de kur'an -hatta Tanrı'yı da bağlayan- ahlakına priori kategorik buyruğu olan "İyiliğin karşılığı iyiliktir." (55/60) diyalojik ilkesidir. Bu ilke, menfaate dayanan basit bir ticari ‘alış-veriş' değil, "İyilik, doğası gereği iyiliği celp eder." anlamındadır. "Eğer sana yapılan (iyiliğe ve kötülüğe) daha iyi olan bir iyilikle mukabelede bulunursan, seninle arasında düşmanlık bulunan kişi, sıcak bir dost oluverir." (41/34) tavsiyesi, iyiliğin insan tabiatındaki özelliğini ortaya koyar. Bu ahlaki-estetik ilke, Tanrı'nın bambaşka, apayrı, öpöteki (gayb, aşkın, yüce, sonsuz) olan varlığını aynının (idrakin) kavramlarıyla ‘kılı kırk yaran' birtakım mantıki delillerle temellendiren filozofların, ontoteologların fiziğe (taneciğe/parçaçığa) ve matematiğe (sayıya) yaslanarak, varlığı parçalayarak giriştikleri çabalarının ötesinde koku, hava, ışık vs. daha umumi ve bütüncül niteliklerde olduğu gibi yüzlerce âyât ile hem Tanrı'nın varlığını hem de insanı haklılaştıran ilkedir.
