Mithat Paşa ve Türk Ekonomisinin Tarihsel Süreci

"Osmanlı yenilikçileri arasında ekonomiye ve halk örgütlenmesine gereken önemi veren tek devlet adamı Mithat Paşa'dır. O açıdan Mithat Paşa, Türk toplumunda ekonomik yapı değişikliğini ve demokratikleşme sürecini başlatanlardan biri olduğu gibi sosyal demokrasinin öncüsü de sayılabilir. Eğer Mithat Paşa'nın uğraş ve uygulamaları merkezi yönetimden gereken desteği görebilse ve bugünkü Türkiye topraklarına da yansıyabilse idi; belki Osmanlı Devleti çağı yakalayabilir ve çözülüp çökmekten kurtulabilirdi. Osmanlı Devleti kurtulamasa bile, Türkiye şimdikinden çok değişik bir ülke olabilirdi; dünyanın gelişmiş ülkeleri arasında yer alabilirdi ve demokrasimiz çok daha sağlam bir altyapıya ve sağlıklı bir işlerliğe kavuşmuş olabilirdi. Mithat Paşa, rejimi demokratikleştirme, yönetimi ve ekonomiyi çağdaşlaştırma ve özellikle de halkı örgütleyip güçlendirme yolundaki atılımlarının bedelini çok ağır biçimde ödemiştir; hatta yaşamıyla ödemiştir. Üstelik Mithat Paşa'nın trajik sonuna benzer cezalandırmalar çağımızın ‘demokratik' Türkiyesi'nde bile, değişik biçim ve ölçülerde sürmektedir. Her kim ki halkı siyasette ve ekonomide güçlendirip etkinleştirmeye kalkışırsa, çetin engellerle veya ağır suçlama ve cezalarla karşılaşmaktadır. Bu kitaptaki Mithat Paşa incelemesi, yakın tarihimizin o büyük yenilikçisini ve devlet adamını yeni kuşakların daha yakından tanıyabilmelerine küçük bir katkıdır."